Թարգմանություն Թուրքերենից

Նա և ես

Ես վազում եմ քեզ մոտ,
Մի դատարկ նավում
Չմեռնելու, չխելագարվելու համար։
Ապրել հեռու բոլոր սովորություններից
Ապրել….
Ոչ, շոգ չէ…
Շուրթերի հիշողությունը…
Ոչ միայն ձեր մազերի հոտը
Ոչ մեկը ոչ մյուսը …
Այդպիսի օրերին, երբ աշխարհում այս ,
Մեծ փոթորիկներ են բռնկվում
Ես չեմ կարող առանց դրա…
Քո ձեռքը պետք է իմ ձեռքում լինի,
Ես պետք է նայեմ քո աչքերին
Ես պետք է լսեմ քո ձայնը:
Մենք պետք է միասին ուտենք
Մենք պետք է երբեմն ծիծաղենք:
Ես չեմ կարող առանց դրա:
Ինձ համար ջուր, հաց՝ ինձ համար,
Թույն ինձ համար
Համ ինձ համար, քուն ինձ համար
Տգեղ աղջիկ…
Ես չեմ կարող առանց քեզ:

Սաիթ Ֆաիք Աբասըյանըք

Սեղան

Ամրագրիր մի սեղան իմ կողքին,
Ինձ ու իմ Ալեքսանդրայի համար
Մի սեղան առանց ծաղիկների
Սփռոցը թերթից, գինին սիրուց,
Երկուսն էլ երազներից։
Թող իմ Ալեքսանդրան հարմոնիկա նվագի,
Մատներով նուրբ շքեղ երգեր,
Սովորական եղանակ..
Թող պանդոկից դառը ձիթապտղի յուղի հոտ լինի..
Վայելիր դու , իմ կողքին…

Սաիթ Ֆաիք Աբասըյանըք

Նամակ

Շոգենավի ղեկին ես փչեցի սուլիչը
Իմ երգը անձրևոտ տախտակամածի վրա,
Դա միջոց է , որ քեզ ավելի մոտենամ,
Այլ ոչ թե մոռանամ քեզ։
Միայն քեզնից հետո եմ հասկանում
Մարդկությանը սովորեցրած սուտը.
Միայն հասկանալուց հետո
Դատարկություն է ամեն ինչ…
Լի բաժակները ձեզ հետ են
Գինիները քեզ հետ սիրելիս…
Սիգարները ծխում են ձեզ հետ
Օջախները վառվում են ձեզ հետ
Սնունդը քեզ հետ է համեղ ,
քանի դեռ ձեր խաղը շարունակվում է ,
Մի՛ լռեք…

Սաիթ Ֆաիք Աբասըյանըք

Աղբյուր

Համանուն և հարանուն բառեր

ՀԱՄԱՆՈՒՆ ԵՆ ԱՅՆ ԲԱՌԵՐԸ, ՈՐՈՆՔ ՁԵՒՈՎ ՆՈՒՅՆՆ ԵՆ, ԻՄԱՍՏՆԵՐՈՎ՝ ՏԱՐԲԵՐ, ՕՐԻՆԱԿ՝ ՏՈՆ (ՁԱՅՆԱՍՏԻՃԱՆ)- ՏՈՆ (ՏՈՆԱԽՄԲՈՒԹՅՈՒՆ), ՀԱՆԴԵՐՁ (ՀԱԳՈՒՍՏ)

հանդերձ (միասին), մարտ (կռիվ)-մարտ ( ամիս)։

2.Հարանուն են այն բառերը, որոնք ձևով նման են, սակայն իմաստով տարբեր
են։ Օրինակ՝ հրավեր-հրավերք, ցուցում-ցուցմունք, զգացում-զգացմունք,
այգաբաց-այգեբաց։

Գործնական աշխատանք

1.Գտնե՛լ համանուն բառերը և մեկնաբանե՛լ նրանց իմաստները։

1. Նա երկու օր ավել(լրացուցիչ, շատ) աշխատեց։
2. Անկյունում դրված էր մի մաշված ավել(ցախավել)։
3. Վարպետը կատարեց դետալների յուղում(դետալները յուղել)։
4. Խոհարարը բանջարեղենը տապակեց յուղում(սննդի յուղ)։
5. Զգեստ կարող(կարել զգեստ) դերձակը աշխատանքը կատարեց բարձր որակով
6. Մեր կուրսում շատ կարող(ազդող) ուժեր կան։
7. Քիմիական նյութերի ազդեցությամբ սկսվեց խմորում(քիմիական)։
8. Թխվածքի խմորում(ալյուր) չամիչներ կային։
9. Ֆուտբոլիստը գեղեցիկ գոլ(գնդակ) խփեց։
10. Բաժակի մեջ գոլ(սառի ու տաքի մեջտեղը) ջուր կար։

2. Մեկնաբանե՛լ, թե ինչ իմաստներով կարող են ընկալվել
տրված բառակապակցություններն ու նախադասությունները։
1. բարձր հարկ-շենք-հարկատու
2. ավել գնել-բարձր գին-ցախավել գնել
3. ոչխարի հոտ-ոչխարներից բուրող հոտ-ոչխարների խումբ
4. մետաքսի կտոր- որդի արտադրած մանրաթելը — գործվածք
5. Նա ջրում է – ջրի մեջ – ջրել այգին
6. Նա գնում է – առևտուր անել – քայլում է
7. Խավարում է – մթնում է — կուրանալ

3. Տրված համանուններով կազմել նախադասություններ։
1. սեր (կաթի երեսի թանձր շերտ). սեր (զգացմունք)

Տատիկս շատ էր սիրում կաթի սերը:

Երբ սերը պատում է ողջ հոգիդ, միտքդ կարծես անցնում է երկրորդ պլան:

2. կետ (կետանիշ, գծի հատվածի սահման). կետ (ջրային կաթնասուն կենդանի)

Երբ էլ չեմ հասկանում, թե ինչ կարելի է ասել, ուղղակի կետ եմ դնում, և սահմանափակվում:
Կետերը օվկիանոսի վտանգավոր գանձերն են:

3. քանոն (ձողաշերտ՝ չափելու և ուղիղ գծելու համար). քանոն (երաժշտական
գործիք)

Երկրաչափության բարդ խնդիրները միանգամից ընկալելի են դառնում, երբ քանոնով գծում ես խնդրի պատկերը:
Միշտ հիացել եմ քանոն նվագող մարդկանցով, դա իրոք մեծ արհեստ է:

4. դող (մարմնի սարսուռ). դող (անվին անցկացվող ռետինե շրջանակ)

Ես այնքան էի մրսում, որ ողջ մարմնով կարծես դողում էի:
Անիվների դողերը չփոխելը կարող է իրոք մեծ դժբախտությունների բերել:

5. տոն (ձայնաստիճան). տոն (նշանավոր իրադարձության նվիրված
հանդիսավոր օր)

Մարդիկ միանգամից քեզ սկսում են չվստահել, երբ տոնդ բարձրացնում ես իրենց վրա անտեղի:

Այսօր մեր տանը իսկական տոն էր:

4.Արտագրե՛լ՝ փակագծերում տրված հարանուններից ընտրելով

նախադասությանը համապատասխանողը։
1. Գրախանութում վաճառվում է այդ բառարանի երկրորդ (հրատարակությունը,
հրատարակչությունը)։
2. Այդ (հրատարակությունը, հրատարակչությունը) լույս է ընծայել գրքի
վերջին հատորը։
3. Նա այդ գործում մեծ (երախտիք, երախտագիտություն) ունի։
4. Այդ առաջարկը վեճերի ու քննարկումների (տեղիք տվեց, տեղի տվեց)։
5. Ամենուրեք (փտում, փթթում) էին կանաչ այգիներն ու գեղեցիկ ծաղկանոցները։

6. Բակում խաղացող երեխան (հովարով, հովհարով) գլխարկ էր դրել։
7. Զարմացած երեխան (թոթովեց, թոթվեց) ուսերը։
8. Մարզիկները մրցույթին մասնակցելու (հրավերք, հրավեր) էին ստացել։
9. Ջրատար խողովակի (փականը, փականքը) նորոգեցին։
10. Վարպետը (պատրաստականությամբ, պատրաստակամությամբ) օգնեց մեզ։

5.Գտնե՛լ և դո՛ւրս գրել հարանուն բառերն ու բառաձևերը.
ո՞ր բառերն են (բառաձևերը) քերականական փոփոխության հետևանքով
հարանուն դարձել այլ բառի։
Տաք ճառագայթ է, մրսած փաթիլ…
Մրսած փաթիլը դառնում է կաթիլ….
Եվ պիտի ելնի ծիլը հողից,
Եվ արտը կախվի լեռան կողից։
Եվ ծիլը պիտի դառնա ցողուն,
Ցողունը պիտի հասկահանի
Սվսվոցներով հասկանալի։
Եվ հասկը ուռած կոպերի տակ
Ամփոփի պիտի արևներ խակ….
Եզը գութանի գութն ու գրգիռն էր,
Ոգու կորովն ու արյան թրթիռն էր,
Ուղեծիր հանող նրա հրթիռն էր…
Ճակատագիրն էր։
Եզան կերածը դարման ու սեզ էր,
Ինքը բարության քայլող մի դեզ էր,
Համառ էր, բայց և խոնարհ ու հեզ էր….
Հայրենի հեռավոր ձորում
Քարերից երկինք է ծորում։

Հայրենի հեռավոր դռան
Ծաղկել են ծառերը նռան։
Թափառող թախիծն եմ հողիդ,
Հայրենի հեռավոր հովիտ։
(Համո Սահյան)

«Սեբաստացու օրեր. կրթահամալիրի տոն» նախագիծ

Առաջադրանքներ

• ծանոթացեք մեկնարկային մեդիափաթեթին, ընտրեք մեկ նյութ, կարդացեք, գրավոր վերապատմեք 5-7 նախադասությամբ, կարդացածը բանավոր ներկայացրեք դասարանում, կարող եք նաև ռադիոնյութ պատրաստել:
  
  Ամբողջական նյութը կարող եք կարդալ՝ այստեղ

Դե ինչ, մենք շարունակում ենք ուսումնասիրել Մխիթար Սեբաստացուն և իր հետաքրքիր գործունեությունը: Երբ սկսում եմ ուսումնասիրել, հետազոտել ինչ-որ մեկի, շատ կարևոր եմ համարում, որպեսզի նա հետաքրքիր լինի տարբեր առումներով, այսինքն՝ ոչ միայն իրեն ուսումնասիրեմ հենց որպես իր բուն ոլորտի մասնագետ, այլ նաև ինձ միշտ շատ գերում է այն փաստը, որ նա կարող է լինել բազմակողմանի զարգացած, բազմակողմանի լեցուն ու լի: Սեբաստացին լիովին մտնում է այդ մարդկանց ցանկ, որովհետև ինչքան ուսումնասիրում ես, ինչքան կարդում ես, այդքան մի նոր բան ես բացահայտում, իմանում, և դա իրոք հաճելիորեն զարմացնում է: Այս անգամ ուսումնասիրելուց, որոշեցի առանձնացնել հենց իր այս ձեռքբերումը: Պարզվում է, որ Մխիթարյանները ունեն իրենց հատուկ խմիչքը, որը կոչվում է՝ <<Մխիթարին>>: Դեռ 17-րդ դարից սկսած ի վեր, Մխիթարյանները սկսեցին արտադրել այդ խմիչքը: Այն հիմնականում հայտնի է եղել նրանով, որ եղել է բացարձակապես բնական, մաքուր իր բաղադրության մեջ, առանց հավելումների, քիմիական այլ նյութերի, շատ բուժիչ: Ավելին ասեմ, այնքան բուժիչ, որ անգամ վաճառվել է դեղատներում՝որպես դեղ: Այսօր էլ Ավստրիայում դեռ կան շատ բժիշկներ, ովքեր իրենց հիվանդներին խորհուրդ են տալիս խմել «Մխիթարին»: Որպես դեղ, իր շեշտը հենց դրված էր փորի հետ խնդիրները լուծելու վրա։ Մի խոսքով, այսպիսի հետաքրքիր խմիչք-դեղի մասին մենք իմացանք ի շնորհիվ Մխիթար Սեբաստացու:

• կարդացեք Աշոտ Բլեյանի «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր. ինչպես սկսվեց ամեն ինչ» հարցազրույցը. ծանոթացեք, ուսումնասիրեք, գրավոր եզրակացություն-հետևություն արեք

Իրականում, ինչքան բարդ է պատկերացնելը, որ այն կրթահամալիրը, որտեղ մենք սովորում ենք հիմա, անցել է շատ փոփոխությունների, դժվարությունների, ձախողումների, անկումների, վերելքների միջով: Ընդհանրապես, միշտ դժվար է այն մարդկանց համար, ովքեր տարբերվում են, ովքեր ունեն լրիվ այլ գաղափարներ, ծրագրեր, ովքեր տարբերվում են իրենց մտածելակերպով, իրենց սկզբունքներով, իրենց մտածողությամբ և նպատակներով: Այդպիսի մարդիկ այնքան բարդ կյանք են ունենում կարծում եմ, որովհետև մնացածը՝ սովորական, անգույն մասսան, չի ընդունում, չի ընկալում այն ամենն, ինչ ուրիշ է: Ու միգուցե, այդ <<ուրիշ>> ասվածը շատ ավելի լավն է, բայց միայն այն փաստը, որ այդ ուրիշը այն չէ, ինչին իրենք սովոր են, արդեն վախեցնում է, իսկ ինչը վախեցնում է, միշտ վանում է: Միայն հասուն մարդիկ են առանց վախենալու գնում, մոտենում, ուզում մտնել, խորանալ այդ վախեցնող աշխարհի մեջ, իսկ դատարկ մարդիկ միշտ էլ նախընտրում են շրջանցել: Կարծում եմ, մեր կրթահամալիրն էլ հենց այդպիսի մի ուրիշ վայր է, որի համար շատ բարդ է եղել, քանի որ մեր տարբերվող կրթական համակարգը ոչ բոլորի կողմից է ընդունվում ու ընկալվում: Այս հարցազրույցում Տիարը մեզ է ներկայացնում մեր կրթահամալիրի անցած բարդ ուղին, ներկայացնում է, թե ինչպես է կարողացել համախմբել շատ գաղափարներ, ծրագրեր, որոնք այն ժամանակ ուղղակի օդից կառչած մտքեր էին, իսկ հիմա այդ մտքերը դարձել են մեր ողջ իրականությունը: Բավականին հետաքրքիր էր ամեն բան ներկայացված, սիրով կարդացի:

• Մխիթարյան Միաբանության կայքի ձախ անկյունում տեսանելի է 4 տառ՝  Ո. Կ. Վ. Ա.: Փորձիր պարզել՝ ո՞ր բառերի սկզբնատառերն են, և ի՞նչ է ներկայացնում պատկերվածը

Տառերը Որդեգիր Կուսին Վարդապետ Ապաշխարութեան նախադասության բառերի սկզբնատառերն են:

Խաչի չորս անկյուններում կան չորս առարկաներ, որոնք խորհրդանշում են վանականի հոգևոր ճամփորդությունը և բնորոշ են  առաքյալի կյանքին` կրակ,  զանգ, վարդապետի գավազան և բաց գիրք:

• Գրիր «Կրթահամալիրի իմ խորհրդանիշը» վերնագրով շարադրություն:

Ընդհանրապես, Հայաստան տեղափոխվել եմ վերջերս, մինչ այդ 15 տարի ապրել, սովորել, իմ առօրյան և կյանքը կերտել եմ Թուրքիայում: Վերջին մեկ տարին սովորում էի կրթահամալիրում՝ հեռավար ուսուցման շնորհիվ, ու անհամբեր սպասում իմ և կրթահամալիրի այդ խոստումնալից հանդիպմանը: Հեռավար ուսուցումը շատ հնարավորություններ է տալիս, այդ հնարավորություններն էլ իրենց հերթին շատ դռներ են բացում մեր առաջ: Իրականում, բավականին հարմար է այն առումով, որ դու չես կտրվում քո մայրենի լեզվից, քո հայրենիքից, ու ամեն կերպ մեկ է մնում է այդ կապը, սակայն մեկ է, հեռավորությունը շատ բան է ասում: Եթե մի կողմ դնենք մի պահ հոգևոր կապը, մտքի այդ հզոր նշանակությունը, ապա իրոք, հեռավորությունը շատ բան է ասում: Հեռավորությունը ժամանակի հետ կարողանում է փոխել շատ բաներ, կարողանում է հեռվացնել մարդկանց, ջնջել, կամ ստիպել վերգտնել սովորություններ, ավանդույթներ, մտածելակերպ: Թուրքիայում ունենալով լրիվ այլ կյանք, ես միանգամից փոխեցի ապրելակերպս: Այդպիսի դադարները, թռիչքները, փոփոխությունները ստիպում են քեզ, որպեսզի դառնաս մի քիչ ավելի հասուն, ավելի հասկացող, ավելի ինքնուրույն, ավելի գիտակցող, երբ կյանքդ միանգամից փոխվում է, հենց միայն այդ ժամանակ ես դու իրոք հասկանում, որ հենց դու ես ունակ փոխելու քո կյանքն ու ապրելակերպը, դու հասկանում ես, որ ամեն բան մեկ ակնթարթում կարող է ենթարկվել փոփոխության, ու գիտես, քեզնից շատ ավելի շատ բան է կախված, քան դու կարող ես պատկերացնել: Մի խոսքով, երբ ես արդեն կրթահամալիրում եմ, այստեղ եմ, ու կարող եմ մտածել, թե ինչն է կրթահամալիրի իմ խորհրդանիշը, ապա մտքիս հենց այդ հեռավորությունն է գալիս: Իրոք, իմ և կրթահամալիրի միջև այդ հեռավորությունն էլ միգուցե հենց մեր խորհրդանիշն է, մեր փոքրիկ կոլորիտը:

Գյուլթեն Աքըն

Գյուլթեն Աքընը ծնվել է Յոզղաթում 1933 թվականին։ 1955 թվականին ավարտել է Անկարայի իրավաբանական ֆակուլտետը։ Նա աշխատել է որպես ուսուցչի օգնական և իրավաբան Անատոլիայի տարբեր նահանգներում ամուսնու պարտականությունների ժամանակ, ով շրջանի նահանգապետն էր։

Երբ նրանք վերադարձան Անկարա, նա որոշ ժամանակ աշխատեց թուրքերեն լեզվի հաստատությունում։ Այնուհետև նա եղել է այնպիսի ժողովրդավարական կազմակերպությունների հիմնադիր և կառավարիչ, ինչպիսին է Մարդու իրավունքների ասոցիացիան:

Գյուլթեն Աքընն իր առաջին բանաստեղծությունը տպագրել է Son Haber թերթում։ Հետագայում այն ​​տպագրվել է այդ ժամանակաշրջանի կարևոր ամսագրերում։ Սկզբում նրա բանաստեղծությունները վերաբերում էին այնպիսի թեմաների, ինչպիսիք են բնությունը, սերն ու կարոտը, սակայն հետագայում սկսեցին գերակշռել սոցիալական խնդիրները։ Գյուլթեն Աքընը, ով հնարավորություն ուներ ծանոթանալու Անատոլիայի ժողովրդին և նրանց խնդիրներին, վարպետորեն նկարագրեց այս իրավիճակը իր բանաստեղծություններում։

Աղբյուր 1

Թարգմանություն թուրքերենից

Ձմեռ է
Եկել են սրտի վշտի օրերը
Աշխարհը քաշվել է տների մեջ, ներս
Դեղին հասմիկի և վարդի միջև
Լեռան աղբյուրով մանուշակագույն։
Մառախուղ ծովի և լճի միջով
Կատուներ ու թռչուններ իմ կողքին
Ես թափառում եմ մտքերով
Թեև ես ոչ մի ուժի չեմ ապավինում
Վառարանի հզորության տակ
Մեծանալով աղջիկները
Հանգիստ մահվան սպասող
Ծերունական
Դարձե՞լ են հսկաներ, ուրիշները
Անվախ քեզ վրա գալուց
Նրանք փորձում են իրենց ուժերը։

Գյուլթեն Աքըն

Ողբ

Այս առավոտյան առաջին անգամ
Այս առավոտ ես չտեսա երկինքը
Այսօր առավոտյան առաջին անգամ ծաղկեց ծիրանը
Տխրությունն առաջին անգամ չէր հյուր գալիս
Պարոն, իմ ուղեկից
Ես չկարողացա իջեցնել ձագերիս
Սիրելիս, չկարողացա վերադառնալ
Չար դռները կողպված են
Քարե բակերը լռեցին
Ես առաջին անգամ սպասեցի մահվան
Ես սպասեցի ընկերոջ պես
Լեռներ

Իմ ցավը ցավի տերն է
Գալիս է իմ հոգու հետ արդար
Հալեցնում է զայրույթը համբերության մեջ
Մի ժամանակ չքերիցս ջուր էի խմում
Ախ լեռներ լեռներ։

Գյուլթեն Աքըն

Տներ

Տները մեծ են, երբ ասում են՝ մեծ
Ես եմ մարդկանցից ամենատարօրինակը
Ես առաջին անգամ հասկացա
Թէ ինչ է հեռավորությունը
Տեսնելու կամ դիպչելու նման
Թռչունների հետ հին քիվերի վրա
Ես նստեցի մանրանձրևի դեմ։
Ներսում շրջանակներ է նկարում
Ներսում գրում եմ իմ անունը
Օրն ավարտեց իր երկար երգը
Մութը քայլում էր ձյունառատ ճյուղերի վրայով
Մենակությունն այս ժամանակ անտանելի է
Նա խելագարվեց, ջրիմուռներ, գետի մեջ ձուկ
Վերադարձիր վերջապես։

Գյուլթեն Աքըն:

Աղբյուր

Էկոլոգիա

Զբոսաշրջության համար աշխարհի ամենավտանգավոր երկրները:

Ճանապարհորդության միջոցների զարգացման շնորհիվ աշխարհն այսօր էլ ավելի է փոքրացել: Բայց ուր էլ գնանք, ռիսկերը եւ անսպասելի զարգացումները անխուսափելի են։

2021 թվականին այցելելու համար ամենավտանգավոր երկրներն են՝ Աֆղանստանը, Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետությունը, Իրաքը, Լիբիան և Մալին՝ ըստ «Ճամփորդական ռիսկերի քարտեզի» վերջին՝ ինտերակտիվ գործիքի, որը արտադրվել է International SOS-ի անվտանգության մասնագետների կողմից:
Քարտեզն օգտագործվում է աշխարհի ամենաանվտանգ և, ընդհակառակը, ամենավտանգավոր երկրները կանխատեսելու համար և ներառում է երեք բաժին՝ բժշկական, անվտանգություն և ճանապարհային անվտանգություն: Անվտանգության բաժնի համար երկրները ինդեքսավորվում են ըստ իրենց ճանապարհորդական անվտանգության ռիսկերի վարկանիշի, որն օգտագործում է ռիսկերի հինգ սահմանումներ՝ աննշան, ցածր, միջին, բարձր և ծայրահեղ:
Ռիսկային կատեգորիաներից են նաեւ քաղաքական ապստամբությունները, քաղաքական դրդապատճառներով անկարգությունները և պատերազմը, սոցիալական անկարգությունները և ազգամիջյան բռնությունները , բռնի և մանր հանցագործությունները։
Յուրաքանչյուր երկիր գնահատելիս հաշվի են առնվել նաև տրանսպորտային ենթակառուցվածքի կայունությունը, արդյունաբերական հարաբերությունների վիճակը, անվտանգության և արտակարգ իրավիճակների ծառայությունների արդյունավետությունը և երկրի զգայունությունը բնական աղետների նկատմամբ:
Այն երկրները, որոնց տրվել է ամենաբարձր ռիսկի նախազգուշացումը՝ «Ծայրահեղ», հիմնականում գտնվում են Աֆրիկայում կամ Մերձավոր Արևելքում: Բացի վերը նշված հինգից կան նաև այլ «ծայրահեղ» ռիսկային ուղղություններ՝ Եմեն, Սիրիա, Սոմալին, Հարավային Սուդանը ինչպես նաև Նիգերիայի, Կոնգոյի Դեմոկրատական ​​Հանրապետության, Ուկրաինայի, Պակիստանի, Իրաքի և այլ մասերի հետ միասին։
«Ծայրահեղ» անվտանգության ռիսկի երկրի սահմանումը հետևյալն է. Զինված խմբերի կողմից կարող է լինել կատաղի հարձակումների լուրջ սպառնալիք՝ ուղղված ճանապարհորդներին և միջազգային պատվիրակներին: Պետական ​​և տրանսպորտային ծառայությունները գրեթե չեն գործում: Երկրի մեծ հատվածներն անհասանելի են օտարերկրացիների համար»։
Աֆրիկայի երկրների ավելի քան 55 տոկոսն այժմ ամբողջությամբ կամ մասամբ գտնվում է «բարձր» կամ «ծայրահեղ» անվտանգության ռիսկի մակարդակում՝ զինյալների կամ ապստամբների աճից հետո:

Օրինակ՝ ահաբեկչական հարձակումների վտանգը մեծ է Մալիի մայրաքաղաք Բամակոյում, ինչպես նաև Մալիի հյուսիսային և կենտրոնական այլ շրջաններում։ Հյուրանոցներն ու ռեստորանները հաճախ այդ հարձակումների թիրախ են դառնում: 2015 թվականի նոյեմբերին Բամակոյի Radisson հյուրանոցում մի քանի մարդ պատանդ վերցվել և սպանվել էր։

Հարավային Աֆրիկայում տարածված հանցագործությունների պատճառով տեղացիների մեծ մասն անձնական թիկնապահներ է վարձում՝ իրենց պաշտպանելու համար։ Բռնաբարության ու սպանության դեպքերը առավել հաճախ են հանդիպում հատկապես ավելի ամայի տարածքներում։

Լիբիայում անվտանգության իրավիճակը շատ անկայուն է. Ահաբեկչական հարձակման, առևանգման և հանցագործության վտանգը շատ մեծ է։

Հարկ է խուսափել դեպի Աֆղանստան բոլոր ճանապարհորդություններից՝ ելնելով անվտանգության իրավիճակից, ահաբեկչական հարձակումներից, շարունակվող զինված հակամարտություններից, առևանգման ռիսկից և հանցավորության բարձր մակարդակից: … Ահաբեկչական հարձակումների վտանգը շատ մեծ է հատկապես օդանավակայանի շրջակայքում։

Իրաքը այդ թվում՝ Իրաքի Քուրդիստանի շրջանը նույնպես հանդիսանում է վտանգավոր գոտի անվտանգության անկայուն իրավիճակի և բռնության, զինված հակամարտությունների, առևանգումների և ահաբեկչական հարձակման շատ բարձր ռիսկի պատճառով:

Հուսանք , որ կգա մի օր , երբ աշխարհի բոլոր երկրներն էլ անվտանգ կլինեն ճամփորդելու համար։

Հոմանիշ և հականիշ բառեր

1. Լեզվում կան բառեր, որոնք իրար մոտ, երբեմն էլ նույն իմաստն են արտահայտում։
Օրինակ՝ մեծ-խոշոր-վիթխարի-հսկայական-ահագին-լայնատարած բառերն
արտահայտում են հարաբերակից իմաստներ, որոնք, սակայն, նույնը չեն։
Իսկ լուսամուտ-պատուհան, սպիտակ-ճերմակ, վախ-ահ, մայրաքաղաք-քաղաքամայր
բառազույգերից յուրաքանչյուրի անդամները նույն իրողությունն են անվանում
և իրարից տարբերվում են միայն կիրառական-ոճական նրբիմաստներով։ Հնչյունական կազմով տարբեր, բայց իմաստով իրար մոտ բառերը կոչվում են հոմանիշ։ Հոմանիշների մեջ առանձնացվում են համանիշներ և նույնանիշներ։ Համանիշ են իմաստով մոտ
հոմանիշները (օրինակ՝ մաքուր-վճիտ-հստակ)։ Նույնանիշ են նույն իրողությունն
արտահայտող հոմանիշները (օրինակ՝ աքլոր-աքաղաղ, լուսամուտ-պատուհան)։
2. Կան բառեր, որոնք իրար հակառակ իմաստներ են արտահայտում, օրինակ՝
լավ-վատ, մեծ-փոքր, շուտ-ուշ, սկիզբ-վերջ և այլն։ Ինչպես տեսնում ենք, այս
բառերը տարբեր են իրարից նաև իրենց հնչյունական կազմերով։ Այս ամենի
հիման վրա էլ սահմանվում են հականիշները։ Հնչյունական կազմով տարբեր և
իմաստներով հակադիր բառերը կոչվում են հականիշներ։

Գործնական աշխատանք

1.Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հոմանշային 10 զույգ։
Հսկայական, ողորկ, համեստ, վիթխարի, դժվար, հավաքել, դյութիչ, հուզիչ,
հմայիչ, ծավի, ստերջ, բիլ, դրվատել, դեղձան, գովել, դատարկել, սնապարծ,
անպտուղ, պարպել, խոնավ, ժողովել, տամուկ, խրթին, հարթ:

վիթխարի-հսկայական, դյութիչ-հմայիչ, խրթին-դժվար, դրվատել-գովել, պարպել-դատարկել, ողորկ-հարթ, բիլ-ծավի, ժողովել-հավաքել, տամուկ-խոնավ, ստերջ-անպտուղ

2.Յուրաքանչյուր տողում գտնե՛լ տրված բառի մեկ հոմանիշ։

ա) Լուռ
1. ակնդետ, անխոս, անթարթ
2. մշտապես, հանապազորդ, լռելյայն
3. անձայն, անքթիթ, անշեղ
բ) Գեղեցիկ
1. անբարետես, դեղձան, չքնաղ
2. գեղանի, կախարդական, լուսավոր
3. բյուրեղյա, չնաշխարհիկ, պատկերավոր
գ) Գովել
1. նախատել, բաղդատել, դրվատել
2. հարատևել, պարսավել, ներբողել
3. փառաբանել, ըմբոշխնել, կենսագործել
դ) Երեկո
1. արշալույս, վերջալույս, աստղալույս
2. տիվանդորր, արևամուտ, արեգնափայլ
3. ծեգ, իրիկնամուտ, ցայգ
ե) Ցանկալի
1. հանդուրժելի, զմայլելի, բաղձալի
2. տենչալի, պատկառելի, անհերքելի
3. նշմարելի, անդրդվելի, ըղձալի

3. Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հականշային 10 զույգ։

Փութաջան-ծույլ, ամպոտ-ջինջ, դալար, , ուսյալ-տգետ, հինավուրց, գագաթ-ստորոտ,
անջրդի-ջրարբի, ապօրինի-օրինական, ինքնահավան, նոսր-թանձր, ողորկ-խորդուբորդ, հեռավոր,
արատավոր-անբասիր, համարձակ-երկչոտ, հմուտ:

4. Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ հականշային տարարմատ
զույգը և յուրաքանչյուր բառով կազմե՛լ մեկական նախադասություն։
1. մոտ-հեռու, արագ-դանդաղ, տգետ-գիտուն
2. շոգ-ցուրտ, մարդկային-տմարդի, հին-նոր
3. սառը-տաք, երկար-կարճ, վախկոտ-անվախ
4. վճարովի-անվճար, վախկոտ-արի, մաքուր-կեղտոտ
5. ամառ-ձմեռ, մուտք-ելք, հաճելի-տհաճ
6. թեք-ուղիղ, հասուն-տհաս, կայուն-խախուտ 

Գլոբալ ճգնաժամեր

Նախ սկսենք նրանից, թե ինչ է ճգնաժամը:

Դրանք իրադարձություններ են ինչպիսիք են պատերազմը, տնտեսական անկումը, համաճարակը, ծայրահեղ բնական իրադարձությունները, որոնք ազդում են բոլոր երկրների վրա տնտեսական, սոցիալական, մշակութային, քաղաքական և շատ այլ հարցերում:

Հարյուր միլիոնավոր հայտնվել են խաչվող ճգնաժամերի էպիկենտրոնում, որոնք վնասում են ողջ համաշխարհային սերնդի առողջությունն ու հույսերը: Տասնամյակների առաջընթացը հետընթաց է ապրում, և անապահովությունը, անկարգությունն ու անորոշությունը աճում են արագ տեմպերով։

Այժմ կխոսենք այն հինգ ճգնաժամերի մասին , որոնց բախվում է աշխարհը և չի կարող անտեսել 2022 թվականին։

Սով

Սովի սպառնալիքն այժմ բախվում է 45 միլիոն մարդու աշխարհի 43 երկրներում:

Աֆրիկայի, Լատինական Ամերիկայի, Ասիայի և Մերձավոր Արևելքի սովի թեժ կետերում գտնվող երեխաները չգիտեն, թե որտեղից է գալիս իրենց հաջորդ կերակուրը: Միլիոնավոր մարդիկ ապրում են սովի եզրին և շտապ սննդի կարիք ունեն, եթե ցանկանում են գոյատևել: Մինչև 2030 թվականը քաղցը հաղթահարելու երազանքները լրջորեն կբարդանան պայմանների պատճառով, որոնք ներառում են հակամարտությունները, COVID-19-ը և կլիմայի փոփոխությունը:

Բացի սովի սպառնալիքից, սաստիկ թերսնուցումն ազդում է աշխարհի ավելի քան 45 միլիոն երեխաների վրա, և սովի ճգնաժամը արագորեն աճում է: Երեխաների երկարաժամկետ ֆիզիկական առողջությունը և մտավոր զարգացումը վնասվում է, երբ նրանք չեն ստանում իրենց անհրաժեշտ կենսական սնունդը:

2. Կոնֆլիկտ Այժմ կան ավելի ակտիվ հակամարտություններ, քան երբևէ 1945 թվականից ի վեր: Քաղաքացիական և ներքին հակամարտությունները, ապստամբությունները և քաղաքական քաոսը այնպիսի վայրերում, ինչպիսիք են Եմենը, Հարավային Սուդանը, Եթովպիան, ԴՀ Կոնգոն, Աֆղանստանը, Վենեսուելան և Մյանմարը, հանգեցնում են մարդկանց զանգվածային տեղահանումների: Աշխարհում այժմ ավելի քան 82 միլիոն մարդ ապրում է փախստականների և տեղահանվածների ճամբարներում կամ տնից հեռու՝ լարվածություն առաջացնելով ընդունող համայնքների միջև՝ ստիպելով ընտանիքներին վտանգավոր ճանապարհորդություններ կատարել և բացելով խոցելի, հատկապես կանանց և երեխաներին թրաֆիքինգի և շահագործման համար: Քանի որ աշխարհը պայքարում է թվերի հետ, սննդի չափաբաժինները կրճատվում են, նույնիսկ փախստականների համար, որպեսզի կերակրեն նրանց։
3. Կլիմայի փոփոխություն Ծայրահեղ եղանակը դառնում է սովորական, քանի որ աշխարհը տաքանում է: Շոտլանդիայի Գլազգոյում անցկացված կլիմայի փոփոխության վերաբերյալ վերջին միջազգային համաժողովը չկարողացավ ապահովել ջերմաստիճանը մինչև 1.5C պահելու պարտավորությունները՝ սպառնալով աշխարհին բեկումնային կետերով և անկանխատեսելի արդյունքներով: Պարբերական երաշտներ Արևելյան և Հարավային Աֆրիկայում և Աֆղանստանում; հեղեղումներ Ասիայում և Լատինական Ամերիկայում; և կատաղի քամին և հրդեհային փոթորիկները, որոնք ազդում են նույնիսկ հարուստ երկրների վրա, ոչնչացնում են տներն ու ապրուստի միջոցները և ստեղծում աղքատության նոր արատավոր շրջաններ: Ծովի մակարդակի բարձրացումը, սեզոնների փոփոխությունը և հիվանդությունների նոր բռնկումների վտանգը ազդում են ինչպես գյուղական, այնպես էլ քաղաքային համայնքների վրա և մեծացնում լարվածությունը, քանի որ ջրի պաշարները նվազում են, սննդամթերքի գները բարձրանում են, և մարդիկ լքում են իրենց տները՝ այլուր անվտանգություն գտնելու համար:
4. Մանկապղծություն Բազմաթիվ տեսակի աղետների պայմաններում աղջիկներն ու տղաները բախվում են հսկայական մարտահրավերների, որոնք խորապես վնասում են նրանց երազանքներն ու ավելի լավ կյանքի հույսերը: Հակամարտությունները, սովը, տեղահանությունն ու աղքատությունը ստիպում են նրանց և նրանց ընտանիքներին սարսափելի որոշումներ կայացնել՝ գոյատևելու համար: Համաճարակի պատճառով մանկական ամուսնությունների թիվը աճել է վերջին 25 տարվա ընթացքում ամենամեծ չափով։ Վորլդ Վիժնի սեփական վերլուծությունը ցույց է տվել, որ քաղցած երեխան 60%-ով ավելի հավանական է ամուսնանալու, քան ոչ քաղցած նրա հասակակիցները: Այնպիսի վայրերում, ինչպիսին Լատինական Ամերիկան ​​է, երեխաները հատկապես խոցելի են թրաֆիքինգի և թմրանյութերի խմբավորումների և սեռական շահագործման նկատմամբ, մինչդեռ ամբողջ աշխարհում 160 միլիոն երեխա այժմ աշխատում է, ինչը առաջին աճն է վերջին երկու տասնամյակի ընթացքում:
5. COVID-19 Omicron տարբերակի տարածումը մերկացրել է ամբողջ աշխարհում պատվաստանյութերի հասանելիության անհավասարությունները: Ամենաաղքատ երկրները ստացել են համաշխարհային մատակարարման միայն չնչին մասը, նույնիսկ այն դեպքում, երբ հարուստ երկրներն իրենց բնակչությանը երրորդ խթանիչ պատվաստանյութ են տալիս: Այս անհավասարությունները ստեղծում են պայմաններ, որոնցում կառաջանան նոր տարբերակներ՝ ցույց տալով, թե ինչու ոչ ոք ապահով չէ, քանի դեռ բոլորը չեն: Ավելի քան հինգ միլիոն մարդ սպանվել է COVID-ից, հիվանդանոցներն ու առողջապահական համակարգերը ծանրաբեռնված են: Արգելափակման միջոցառումները խաթարել են ամենաաղքատների ապրուստը, հատկապես սոցիալական բարեկեցություն չունեցող երկրներում: Հարյուր միլիոնավոր երեխաներ նույնպես տուժել են ամիսներ շարունակ դպրոցից դուրս մնալու պատճառով, նրանց դպրոցական կրթությունը հետ է մղվել բազմաթիվ ամիսներ: Ամբողջ աշխարհում հոգեկան առողջության խնդիրներն աճել են, քանի որ բնակչությունը բախվել է մեկուսացման, աշխատատեղերի կորստի և ընկերների և ընտանիքների մահվան հետ… և ոչ ոք չգիտի, թե երբ կավարտվի համաճարակը: ԱՀԿ-ն և Համաշխարհային բանկը ասում են, որ համաճարակը կես միլիարդ մարդու մղել է ծայրահեղ աղքատության, և ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն ասում է, որ հավելյալ 100 միլիոն երեխա այժմ ապրում է ծայրահեղ աղքատության մեջ՝ ստեղծելով երեխաների համար վերջին 75 տարվա վատթարագույն ճգնաժամը:

Աղբյուր՝www.wvi.org

Th beekeeper

This video is about a woman who claims to be happy with her life, but still questions all of her decisions and wether she actually belongs there or not. She talks a big deal about being satisfied at the presence of her bees, but she still has the numb feeling in her heart thinking that she is leading her life towards a hollow.

On the other hand, she may be fulfilled with her position in life, considering how happy she sounds while talking about her purpose. Her purpose referring to her animals and how much good they do for the planet earth.

I admit, at first it did feel unusual, listening to a grown woman talk about her obsession with bees, but as she kept on telling her tale, i realized that the bees were a metaphor in the flesh of the contribution she wanted to make in the warfare of saving our planet. She contributes all that she can, sacrifices a lot of things just to look after her bees who have a great influence in all our lives. To me, that calls for respect and gratitude to a great extent.

Վանո Սիրադեղյան փաթեթ

Վանո Սիրադեղյան: Սիրելու տարիք

Հղումն՝այստեղ

Կյանքում առաջ գնալու համար դու ուղղակիորեն ենթարկվում ես փոփոխությունների: Իրականում, դու միգուցե ինքդ էլ այդ ամենը չհասկանաս, երբեմն չընդունես, չցանկանաս ընդունել, բայց որպեսզի դու ապրես, որպեսզի ժամանակի հետ քայլես, կյանքը քեզ ենթարկում է տարբեր տեսակի մուտացիաների: Հաճախ, այդ փոփոխությունները կատարում ես հենց դու, որովհետև հոգնում ես քո միապաղաղ, անիմաստ, դատարկ ու անգույն կյանքից, հոգնում ես, որ ամեն բան այնքան սովորական է դարձել, որ առավոտյան արթնանալու այդ հիասքանչ տենչանքը էլ չկա, ու դու ընկալում ես, որ այդպես ճիշտ չէ, այդպես չպիտի լինի: Մարդիկ, ովքեր կյանքի ինչ-որ փուլում գալիս են այդ ընկալմանը, իրոք ուժեղ մարդիկ են, որովհետև ամեն մեկը չի, որ կարող է վերցնել ու փոխել ամեն բան: Վանո Սիրադեղյանը այս պատմվածքում պատմում էր մի ոչ այդքան լավ հեղինակություն ունեցող տղայի մասին, ով իր սիրած աղջկա համար որոշել էր փոխել ամեն բան ու գնալ կռվի: Թույլ, կռվի ոչ պատրաստ մի բանաստեղծի հեղինակություն ունեցող տղայի համար կռիվ անելը չեմ կարծում, որ հեշտ բան է, սակայն հենց այդտեղ է զգացվում սերը: Հենց դա է այդ սեր ասվածը, երբ դու անում ես այն ամենն, ինչը չես պատկերացրել, կամ պատկերացնում, անում ես, որովհետև սերը ուղղակիորեն ջնջում է այն բոլոր սահմաններն ու կանոնները, որ եղել են մինչ այդ, ջնջում ու գնում է: Երբ սիրում ես, ամեն բան արդեն դառնում է ուրիշ, գիտակցություն ու բանականությունն անցնում են երկրորդ պլան, և այդ պահից ի վեր, ամեն բան փոխվում է… Կարդալու հենց առաջին տողերից, ես միանգամից զգացի այդ փոխվելու ու սիրոե ուժը, զգացի այդ մոտիվացիան, որը գերեց իրոք:

Պարտուսի գերին։ Վանո Սիրադեղյան

Հղումն՝այստեղ

Մարդկային բոլոր լավ հատկանիշներն էլ ներկայումս դարձել են եզակի: Մենք զարմանում ենք յուրաքանչյուր անկեղծ քայլի վրա, մենք չենք գիտակցում անկեղծ սիրողին, անկեղծ հարգողին, անկեղծ խոսողին: Մենք այնքան ենք սովորել կեղծին, որ հաճախ անկեղծը հենց կեղծի տեղ ենք ընդունում: Այսպիսի մի աշխարհում ենք մենք ապրում… Այդպիսի հատկանիշներից մեկը գնահատելու մեծ ունակությունն է: Իրոք, մենք իրականում պետք է գնահատենք յուրաքանչյուր անձի, ով մեզ կարողանում է դարձնել երջանիկ, ով մեզ հարգում է, սիրում է, ով մեր համար ամեն բան պատրաստ է անել, ով մեզ նվիրված է: Այդ նվիրումը իրոք այնքան մեծ սեր է իր մեջ պարունակում, որովհետև ինչքան պետք է սիրես մարդուն, որ կարողանաս անվերապահորեն ողջ հոգով, մտքով, սրտով անկեղծ նվիրվես:

<<Պատրուսի գերին>> պատմվածքը մի տղայի մասին էր, ով երկար տարիներ չէր տեղափոխվում այլ դասարան իր վատ սովորելու պատճառով: Հենց այդպես, սովորում էր իրենից փոքր սովորողների հետ, ու արդեն բնականաբար իր այդ ծույլ պահվածքով հասցրել էր ձեռք բերել ոչ այդքան լավ, աշխատասեր մարդու հեղինակություն: Այդ տղան մի օր աշխատանքի ուսուցման դասաժամին մեծ աշխատանք է կատարում, ու թվում է, թե արժանի է, որպեսզի իրեն լավ, ճիշտ գնահատեն, սակայն ուսուցիչը հիմնվելով զուտ այդ տղայի հեղինակության վրա, անտեսում է իր ողջ աշխատանքը, ցուցաբերելով անհարգալից վերաբերվունք, ինչին ի պատասխան, տղան ուղղակի վերցնում և հեռանում է: Այստեղ մենք պարզ տեսնում ենք, որ ուսուցիչը անհարգալից կերպով է մոտենում տղային՝ չգնահատելով իր աշխատանքը: Կարծում եմ, որ ուսուցչի համար ոչինչ պետք է կարևոր չլինի սովորողին գնահատելուց, բացի հենց բուն աշխատանքը: